Zarządzanie różnorodnością jest pojęciem szerokim i coraz bardziej zyskuje na popularności. Wynika to z demografii, która wpływa na rynek pracy. Współpracują na nim osoby coraz bardziej zróżnicowane nie tylko wiekowo, ale i mentalnie.
W zarządzaniu zasobami ludzkimi dokonuje się podziału na zarządzanie różnorodnością pierwotną i wtórną. Pierwotna to m.in.: płeć, wiek, orientacja seksualna, rasa, pochodzenie. Są to zatem elementy niejako tkwiące w nas. Natomiast różnorodność wtórna wynika z m.in.: miejsca zamieszkania, statusu materialnego, dochodów, wykształcenia, sytuacji rodzinnej, wyglądu. To elementy, na które mamy wpływ, wynikają z naszych decyzji.
Różnorodność wiekowa wydaje się być takim obszarem, w którym trudno jednoznacznie powiedzieć, jaka sytuacja jest optymalna – taka, w której pracownicy są w podobnym wieku czy ta, w której pracownicy są zróżnicowani? Każda sytuacja ma swoje plusy i wyzwania.
Grupy o małym zróżnicowaniu
Przyglądnijmy się pierwszej – grupom, w którym zróżnicowanie wiekowe jest niewielkie, czyli pracownicy są w podobnym wieku. Jeżeli są to młode osoby, ich szef ma szansę korzystać z energii, potencjału, innowacyjnych, niestandardowych pomysłów młodych umysłów. Z zaangażowaniem jest różnie – w obecnych młodych pokoleniach z częścią osób można przenosić góry, a część jest zmęczona życiem od samego przebudzenia. Wyzwaniem w takich zespołach jest ograniczone doświadczenie, mała świadomość biznesowa, konieczność uczenia, rozwoju, budowania świadomości. Zarządzanie takim zespołem jest bardziej czasochłonne – poza koniecznością rozwoju, warto także antycypować trudności, jakie mogą się pojawić.
W przypadku jednorodnych, ale starszych grup wiekowych najczęściej widoczne jest szybsze i sprawniejsze wykonywanie delegowanych zadań. Korzystanie z doświadczenia może nawet oznaczać brak konieczności tłumaczenia pewnych kwestii – pracownicy sami wiedzą co i jak mają zrobić, korzystają z własnej wiedzy, wypracowanych przez lata rozwiązań. Bywają także bardziej lojalni wobec swojego pracodawcy.
Z trudności: u pracowników starszych wiekiem może pojawić się rutyna, myślenie schematyczne, chodzenie utartymi ścieżkami. W takiej sytuacji warto rozważyć: awans, działania rozwojowe (szeroki wachlarz szkoleń, w tym zmieniającą perspektywę tzw. rotację na stanowiskach pracy – nie mylić z fluktuacją), działania integracyjne. Właśnie w takim zespole przy zatrudnianiu nowych osób warto rozważyć dywersyfikację wiekową, czyli zatrudnienie młodych ludzi. Jak postępować w takiej sytuacji?
Zespoły zróżnicowane wiekowo
Trudność w zarządzaniu grupami zróżnicowanymi wiekowo wynika z obaw jednej i drugiej strony. Pracownicy starsi wiekiem obawiają się, że zostaną „zamienieni” przez tych młodych. Młodzi pracownicy „jeżą się” na współpracę ze starszymi, kiedy mają poczucie bycia traktowanym z góry, jak dzieci. Kluczem do współpracy jest stworzenie warunków i atmosfery partnerstwa, wymiany wiedzy i doświadczeń oraz wspólnego podejścia do rozwiązywania sytuacji trudnych. Pracownicy o większym doświadczeniu mają określoną wiedzę, ale i młodzi ludzie mają zasoby, pomysły, spostrzeżenia, którymi mogą się podzielić. Taka wymiana może okazać się nieoceniona.
Dla młodych ludzi doświadczony pracownik, który uczy i rozwija może stać się mentorem, autorytetem, motywatorem. Ze względu na możliwość uczenia od praktyków może chcieć zostać dłużej w firmie i bardziej się w nią angażować. Dla doświadczonego pracownika taka relacja może zwiększyć jego poczucie własnej wartości oraz satysfakcji z pracy. Organizacja i szef takiego zespołu muszą jednak stworzyć odpowiednie warunki – pokazać, że pracownik z doświadczeniem dla firmy jest wartością, jak również wartością jest transfer wiedzy i dobre wyniki wynikające z partnerskiej współpracy i rozwoju młodych ludzi. Warto teamy w zespołach łączyć na zasadzie przeciwieństwa, aby wywołać konieczność komunikacji i współpracy, a jednocześnie unikać tworzenia się zespołów „my – młodzi” contra „my – doświadczeni”.
Różnorodność jako filozofia
W całej współpracy istotna jest też komunikacja polityki, kultury organizacyjnej i sposobu myślenia osób podejmujących decyzję o międzypokoleniowej współpracy poszczególnych zespołów. Z różnorodności wiekowej warto zrobić normę, filozofię. Można wprowadzić elementy humorystycznej rywalizacji zróżnicowanych wiekowo teamów, w której nagrody stanowią wspólne wyjścia o charakterze towarzyskim lub inne wzbudzające uśmiech benefity.
Artykuł ukazał się w portalu Onet Biznes
Autor: Anna Dolot