Osoby po pięćdziesiątce stanowią obecnie ponad 38% populacji Polski i szacuje się, że liczba ta będzie rosła. Dzięki postępom medycyny i techniki żyjemy coraz dłużej, co wpływa również na obecność tej grupy na rynku pracy. Czy pracownik w wieku 50+ może być konkurencją dla młodych ludzi? Zdecydowanie tak!
„Silversi” na rynku pracy w Polsce i za granicą
Co kryje się pod określeniem „silversi”? Nie tylko włosy przyprószone siwizną. To osoby po 50. roku życia, aktywne zawodowo, które nie chcą wcześnie przejść na emeryturę. Zazwyczaj są to osoby z ustabilizowanym życiem — dzieci dorosły, opuściły rodzinny dom, więc ich rodzice mają więcej czasu na realizację swoich planów i pasji. W Polsce odsetek osób pracujących w tej grupie wiekowej jest niższy niż średnia w Unii Europejskiej. Wynika to m.in. z niższego wieku emerytalnego kobiet oraz niższego poziomu wykształcenia.
Wg raportu „Bezpieczeństwo pracy w Polsce 2022” w opinii pracodawców osoby po 50. roku życia najlepiej sprawdzają się na stanowiskach, na których wymagana jest skrupulatność, np. w dziale księgowym lub administracji, przy kontakcie z klientem, jako wsparcie. Odzwierciedla to wynik badania, wskazując, że 35 proc. badanych pracuje na stanowiskach specjalistycznych.
Bariery na rynku pracy dla osób po pięćdziesiątce
Osoby po pięćdziesiątce poszukujące zatrudnienia niejednokrotnie spotykają się z barierami już na etapie rekrutacji. „Praca w młodym, dynamicznym zespole”, „praca dla młodych” — to tylko przykładowe fragmenty ogłoszeń o pracę. Z jakimi barierami mogą zetknąć się „silversi” na rynku pracy?
Jak sztuczna inteligencja może wesprzeć pracowników po 50. roku życia?
Czy ChatGPT, SI/AI może wspierać „silversów” w obowiązkach zawodowych? Okazuje się, że może i to skutecznie. Sztuczna inteligencja jest nowością, do której z rezerwą podchodzą pracownicy w każdym wieku, obawiając się utraty miejsca pracy. Ważne jest, aby pamiętać, że sztuczna inteligencja nie ma na celu zastąpić pracowników, ale raczej wesprzeć ich w wykonywaniu zadań i zwiększyć efektywność. Daje to możliwość skoncentrowania się na bardziej wartościowych i wymagających umiejętnościach, co może być korzystne dla pracowników po 50. roku życia, którzy mają bogate doświadczenie zawodowe.
Jak osoby po 50. roku życia korzystają ze sztucznej inteligencji w pracy biurowej?
- Pracownicy po pięćdziesiątce zlecają SI rutynowe zadania, które zajmują dużo czasu i energii, dzięki automatyzacji tych zadań pozbywają się z listy to-do nudnych i czasochłonnych punktów.
- SI/AL pomaga w analizie dużych ilości danych. Pracownicy po 50. roku życia wykorzystują sztuczną inteligencję do szybkiego przetwarzania informacji, generowania raportów i wniosków.
- „Silversi” dzięki sztucznej inteligencji korzystają z osobistych asystentów wirtualnych, których wykorzystują do organizowania harmonogramów, przypominania o ważnych terminach, wyszukiwania informacji i udzielania odpowiedzi na pytania.
- Sztuczna inteligencja jest wykorzystana do dostarczania spersonalizowanych programów szkoleniowych i rozwojowych. Pracownicy po 50. roku życia mogą korzystać z SI, aby uczyć się nowych umiejętności, doskonalić się w swojej dziedzinie lub zdobywać wiedzę na temat nowych technologii.
„Młody dynamiczny zespół” w połączeniu ze starszym pracownikiem
Część pracodawców obawia się połączenia w jednym zespole „młodych, dynamicznych” z „silversami”. W ich ocenie różnice pokoleniowe prowadzić będą do konfliktów w pracy. Inne podejście do pracy, wyznawane wartości w ich oczach mogą prowadzić do napięć w zespole. Pojawia się również obawa, że jeśli starszy pracownik ma wyższą pozycję, młodzi będą czuli się niedoceniani. W odwrotnej sytuacji — starszy pracownik może być sfrustrowany faktem, że wyżej w hierarchii znalazł się ktoś młodszy. Fakty wskazują jednak na coś całkiem innego. Osoby po 50. roku życia, dzięki swojemu doświadczeniu, są racjonalne i opanowane, a przez to często łagodzą konflikty w zespole.
Niewykorzystany potencjał na rynku pracy, czyli dlaczego warto zatrudnić pracowników po 50. roku życia?
Według danych Eurostatu osoby w wieku 50-54 oraz 55-59 lat stanowią najliczniejsze grupy społeczne w większości europejskich krajów. Z drugiej strony ujemny przyrost naturalny sprawia, że ubywa osób w wieku przedprodukcyjnym. Z punktu widzenia firmy pracownicy po pięćdziesiątce mogą stanowić cenny kapitał. Dlaczego?
Lojalność, dyspozycyjność i chęć do nauki — główne atuty starszych pracowników
Pracownicy po pięćdziesiątce są bardziej przywiązani do swojego miejsca zamieszkania oraz miejsca pracy. Szukają stabilizacji i są mniej skłonni do zmiany zatrudnienia niż 20- czy 30-latkowie. Ze względu na to, że ich dzieci już dorosły, nie mają obowiązków związanych ze sprawowaniem nad nimi opieki, są więc bardziej dyspozycyjni. „Silversi” mają duże doświadczenie zawodowe, są chętni do pracy i zaangażowani. Doświadczenie życiowe również jest atutem — ułatwia nawiązywanie relacji ze współpracownikami czy wybór priorytetów. Okres pandemii i pracy zdalnej pokazał również umiejętność uczenia się i korzystania z nowych technologii. Osoby 50+ deklarują poprawę swoich kompetencji cyfrowych, stają się również coraz bardziej aktywni w mediach społecznościowych.
Zdrowy jak… „silvers”?
Według danych ZUS najwyższy odsetek nieobecności w pracy związanej z chorobą dotyczył grupy wiekowej 30-39 lat. Osoby w wieku 50-59 lat uplasowały się dopiero na trzecim miejscu (po grupie 40-49 lat). Statystyki te przeczą stereotypom o częstych i długotrwałych chorobach osób po 50. Korzyścią dla pracodawcy jest również zapis art. 92 Kodeksu Pracy — dla osób powyżej 50. roku życia pracodawca wypłaca wynagrodzenie za pierwsze 14 dni niezdolności do pracy z powodu choroby (w przypadku młodszych są to 33 dni) — po tym okresie ZUS wypłaca zasiłek chorobowy. Pracodawcy mogą ubiegać się również o dofinansowanie z urzędu pracy do wynagrodzeń w przypadku zatrudnienia osób bezrobotnych po 50. roku życia.
Osoby po pięćdziesiątce stanowią cenny kapitał dla firmy. Zależy im na stabilnym zatrudnieniu i dużo częściej utożsamiają się z firmą niż osoby młode. Zespoły zróżnicowane wiekowo dobrze się uzupełniają — starsi przekazują mądrość i doświadczenie, młodsi wnoszą świeże spojrzenie i nowe pomysły. Różnorodność wiekowa w zespole sprzyja kreatywności, innowacyjności i rozwojowi firmy. Zatrudnienie osób po 50. roku życia może przyczynić się do sukcesu całej organizacji.
